Alleen een paar hevig slingerende lampen over het toneel verdringen de onontkoombare duisternis. Verstrengeld, nog hevig branded van verlangen, proberen twee frêle lijven de dood van de ander te voorkomen door zelf te sterven, als boetedoening voor vreemdgaan. Waternimf Ondine en haar ridder Hans zijn gedoemd om voorgoed te scheiden.
Foto’s: Sanne Peper
Zo krijgt het allerwegen als spektakelstuk aangekondigde liefdesverhaal Ondine een puur einde van de magistraal spelende jonge Vlaamse actrice Evgenia Brendes als kwetsbare Ondine met Joris Smit in opnieuw een ijzersterke ofschoon bij vlagen onwennige rol als Hans.
Aan het begin valt Hans als dolende ridder een huisje in het woud binnen waar een simpel stel probeert te overleven. Hans zoekt zijn geliefde Bertha, maar als Ondine binnenvalt, het stiefkind van het bosstel, is hij verkocht. Dat wil zeggen, dan begint in zijn hoofd, geslacht en op toneel de hevige strijd van Hans tussen Ondine en Bertha, met de bijbehorende keuzestress en soms slapstick.
Voor dat laatste tekent Rietman als Koning der Watergeesten en illusionist die scènes naar zijn hand kan zetten teneinde Ondine bij te staan een plek te verwerven in een mensenleven. Even een andere rol dan bankier, advocaat of andere bedrieger die worstelt met een iets te soepel geweten. Hij speelt met de nimfen die als dartelende bakvissen die de met water gevulde orkestbak van de Koninklijke Schouwburg in en uitkruipen.
Na het sterke eerste bedrijf in het bos volgt een tweede bedrijf aan het hof waar Bertha als kroonprinses de lakens uitdeelt en Ondine de orde verstoort. Tot enig genoegen van de koning (Stefan de Walle) die als een sinterklaas sust en de vrede in het huis tevergeefs probeert te bewaren. Allerhande ironie passeert, zoals een even venijnige als geestige uithaal van regisseur en tekstschrijver Joroen de Man van Oospool naar de klassieke repertoirekeuze van de grootgewichten van Het Nationale Toneel als Theu Boermans (‘weer de Oresteia’).
Dit bedrijf zakt een beetje weg alvorens in een krachtige slotscène Ondine en koningin Isolde (Sylvia Poorta) het opportunisme van mannen fileren, klassiek en heftig, als tegenwicht voor het vaak hevige verontwaardigde maar zo slap verwoorde #MeToo geneuzel in de media. Het past in de aanhoudende boodschap van De Man dat je voor het ware leven op en bij toneel moet zijn, om je verbeelding aan te spreken. Het speelse Ondine van toneelschrijver Jean Giraudoux leent zich er goed voor.
In het derde bedrijf na de pauze barst het aangekondigde waterspektakel met steeds dompelende en uit het water klauterende acteurs goed los, zonder het sprookje van Ondine en Hans te overheersen. Toneel wordt soms film, met aan het einde de vondst van Beierse prelaten die als een parodie op de rijdende rechters het laatste oordeel komen vellen.
De een zal het stuk vreselijk leuk vinden, de andere wat koddig, en wellicht was het een mengeling. Onderhoudend en verrassend waren het eerste en derde bedrijf volledig en het fameuze slot met de tastende lijven van man en vrouw, jongen en meisje nog eigenlijk – borsten en spieren zijn er nauwelijks – is onvergetelijk. Meer nog dan het waterballet vond ik het lichtspel van deze Ondine spectaculair goed.
De Arnhemse Toneelgroep Oostpool verraste afgelopen jaren veelvuldig met verrassende, goed gespeelde voorspellingen zoals Romeo en Julia en vooral They are just kids over Patti Smith en Robert Mapplethorpe.
Twee jaar terug werkten Het Nationale Toneel in Den Haag en Oostpool in Arnhem samen aan de voorstelling Ondertussen in Casablanca met Hans Dagelet en Anniek Pheifer, een onzer beste actrices.
De ster van Jeroen de Man (1980) stijgt snel en nu tekent hij na Ondine voor de gezamenlijke producties in 2019 en 2020. Volgend jaar krijgen we een eerste Nederlandse bewerking van Het Duel van Tsjechov met opnieuw Joris Smit in de hoofdrol, dan naast Jacob Derwig, met (wederom) Hein van der Heijden en Jaap Spijkers, en ook Teun Luijkx. Een mannenstuk na Ondine met vrouwelijke dominantie.
Ondine, gezien in de Koninklijke Schouwburg op 27 juni 2018, daar nog te zien tot zaterdag 7 juli
