Beste Thierry,
Allereerst:
Gefeliciteerd met het feit dat Mark Rutte je uitdaagt voor een debat. Dat is natuurlijk spannend. Maar het is ook een kans om FvD op de kaart te zetten. Het draagt ook bij aan het democratisch gehalte van de verkiezingen. Ik zou de uitdaging zeker aangaan.
Natuurlijk is het van belang het prioriteitenlijstje waarmee Rutte de EU-verkiezingen ingaat te kennen. Dat is: 1 migratie, 2 werk en 3 klimaat. Met Ruttes benadering van migratie is iets aan de hand. Hij definieert migratie als enkel asielmigratie. Zo definieert het de torenhoge arbeidsmigratie weg. Besef ook dat het migratiesaldo de laatste jaren record na record breekt. Dat komt veel te weinig in het nieuws. Rutte heeft het er ook niet over. Een en ander is te lezen een recent artikel van mijn hand:
Hoe Rutte de problemen rond arbeidsmigratie weg-definieert: Zelfs Arjan Noorlander van Nieuwsuur trapt erin
Uiteraard is het met het oog op het debat zaak om de FvD-argumenten rond asielmigratie goed op een rij te hebben. Tegelijkertijd zou ik niet nalaten te verwijzen naar de huidige en te verwachte problemen rond het ongekend hoge migratiesaldo als gevolg van arbeidsmigratie. Dat is immers het onderwerp dat Rutte wil verdonkeremanen.
Maar waarom ik je schrijf:
Waar Rutte jou ongetwijfeld op gaat aanvallen is het Nexit-standpunt van FvD. Eerder deze campagne hebben ook andere partijen FvD daarop aangevallen. Daar komt dan geen helder en bevredigend antwoord op. Dat blijft een beetje rommelen. Om te beginnen is niet helder wat de partij nu eigenlijk wil: wil zij een Nexit, of wil zij de EU hervormen via het EU-kritische deel van het EU-parlement? Verschillende partijleden denken daar verschillend over. Henk Otten, maar ook Derk Jan Eppink lijken voor EU-hervorming op EU-kritische basis te zijn. Ik meen jou al wat langer te kennen als een fervent voorstander van een snelle Nexit. Oorspronkelijk wilde je ook een raadgevend referendum over een Nexit.
Voor alle duidelijkheid, het gaat mij er hier niet om te bepalen wie gelijk heeft. Het gaat mij er enkel om hoe FvD in het resterende deel van de EU-campagne naar de kiezer toe kan uitleggen wat haar standpunt nu eigenlijk is.
De uitweg die gevonden is, is om te zeggen dat FvD een bindend referendum wil over de Nexit, en dat ondertussen gewerkt wordt aan EU-kritische hervormingen via het EU-parlement. Eppink voegt daaraan toe dat EU-kritische hervormingen een verantwoordelijkheid is van de FvD-fractie in het EU parlement, en dat een eventuele Nexit op het bordje van de Tweede en Eerste Kamerfractie in het Nederlandse parlement ligt. Hij gaat dus helemaal niet over een Nexit.
Mijn mening is dat deze oplossing tot nu toe om verschillende redenen ontoereikend is
- Het drie jaar aanhoudende geweifel rond de Brexit maakt geen goede indruk op de Nederlandse kiezer. Een dergelijke impasse wil de kiezer in ieder geval niet rond een Nexit. Rutte zal dus de Brexit opvoeren als afschrikkend voorbeeld om kiezers de stuipen op het lijf te jagen.
- Als FvD de (nationale) verkiezingen ingaat met een Nexit als standpunt, dan is de partij na de verkiezingen volkomen gerechtigd om dat standpunt trachten te realiseren: ook zonder referendum. Als FvD dan toch referendum over een Nexit wil, dan wordt dat door de kiezer gezien als een soort extra veiligheidsmaatregel die FvD zichzelf oplegt: FvD vertrouwd blijkbaar zichzelf niet.
- Het raadgevend referendum is afgeschaft, en een bindend referendum is er nog niet. Kiezers voelen daarom ook wel aan dat de tussenstap van een referendum een uitvlucht is om voorlopig nog niet aan de Nexit te hoeven.
- Hoewel Eppink terecht stelt dat de EU-parlementsverkiezingen niet over een Nexit gaan, hebben kiezers toch de indruk dat het partijstandpunt aus einem guss dient te zijn. Dat is nu niet het geval.
Een betere oplossing om het standpunt van FvD over een Nexit op een geloofwaardige manier aan de kiezer uit te leggen, ziet als volgt uit:
- Het doel van FvD is niet een Nexit, maar meer soevereiniteit voor Nederland. FvD vindt dat Nederland teveel van haar soevereiniteit heeft afgestaan aan de EU, en wil die soevereiniteit terug. Een eventuele Nexit is dus geen doel op zich, maar slechts een middel om als land soevereiniteit terug te winnen.
- In principe zijn er twee manieren voor Nederland om soevereiniteit terug te winnen. De ene manier is om via het EU-parlement de EU ertoe aan te zetten soevereiniteit terug te geven aan haar lidstaten, dus ook aan Nederland. De andere manier is dat Nederland zich onttrekt aan de EU door uit te treden: een Nexit dus.
- Op zich is FvD bereid om beide wegen te bewandelen om soevereiniteit terug te verwerven. Ze houdt daarbij echter het landsbelang nauwkeurig in de gaten.
- Vanwege het landsbelang bestaat er een volgorde in de twee manieren om de soevereiniteit terug te winnen: allereerst probeert FvD of de EU ertoe te bewegen is een stap terug te zetten, en soevereiniteit terug te geven aan de lidstaten. Pas als na verloop van tijd genoegzaam is gebleken dat de EU, ondanks een sterke vertegenwoordiging van EU-kritische parlementsleden, volhardt in het bestendigen en uitbreiden van haar machtspositie ten opzichte van de lidstaten, pleit FvD ervoor dat Nederland haar lot in eigen handen neemt, en de EU verlaat.
- Momenteel is er geen mogelijkheid om een Nexit af te dwingen. Noch in de Tweede, noch in de Eerste Kamer bestaat geen meerderheid voor een Nexit, en het EU-parlement beslist niet over een Nexit. Kiezers die bij de EU-verkiezingen op FvD stemmen, hoeven zich dus geen zorgen te maken over een Nexit.
- Door met de EU-verkiezingen op FvD te stemmen, draag je niet bij aan een Nexit, maar enkel aan de mogelijkheid dat de EU stappen terugzet, en weer meer soevereiniteit overlaat aan de lidstaten. Welbeschouwd verklein je met een stem voor FvD bij de EU-verkiezingen dus de noodzaak van een Nexit, en verklein je daarmee ook de kans op een Nexit.
- Voor politici geldt het adagium dat ze als-dan-vragen niet kunnen beantwoorden. Dat geldt ook voor FvD. Of het verkiezingsprogramma voor de eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen een Nexit bevat, staat nog in de sterren geschreven. Dat hangt af van hoe de partij dan de ontstane situatie beoordeelt.
- Toch is de kans groot dat de eerstvolgende tweede Kamerverkiezingen al plaatsvinden voordat de eventuele invloed van EU-kritische parlementsleden in het EU-beleid is uitgekristalliseerd. Een mogelijkheid die dan allerminst kan worden uitgesloten is dat een Nexit nog altijd in het verkiezingsprogramma genoemd staat. De partij heeft dan toch nog manoeuvreerruimte, bijvoorbeeld door in de loop van de campagne te stellen dat een Nexit onder bepaalde voorwaarden geen breekpunt hoeft te zijn. Bedenk daarbij nogmaals dat een Nexit enkel een middel en geen doel op zich is.
- Ten aanzien van doelen is FvD tamelijk principieel: als FvD niet meer pleit voor soevereiniteit is de partij zichzelf niet meer. Ten aanzien van middelen is FvD pragmatisch. Steeds houdt ze de krachtenvoerhoudingen en het landsbelang in het oog. Voor een optimaal resultaat dienen politici nu eenmaal slim te manoeuvreren. Daar ontkomt ook FvD niet aan.
- Als in de toekomst meerdere landen teleurgesteld zijn in de EU, is dat wellicht een beter momentum om uit de EU te stappen. Dan zijn er misschien wel meer landen die overwegen uit de Eu te stappen. Dan is de onderhandelingspositie van de EU ook ondermijnd. Dan kan het zomaar zijn dat een Nexit veel breder wordt gedragen, en gezien wordt als zijnde in het landsbelang.
- Helemaal pessimistisch over een tot inkeer komende EU in de komende periode ben ik niet. Voor de christendemocraten is namelijk een CSU’er, Manfred Weber, spitsenkandidat. Op de AfD na is de CSU in Duitsland de partij de veruit het meeste belang hecht aan soevereiniteit van de lidstaten. Wellicht is nu met de keuze voor Weber door de christendemocraten voorgesorteerd op een grotere invloed van EU-critici in het EU-parlement.
- De EU-critici zouden wel eens een derde van de stemmen kunnen halen. Ook vanuit dat oogpunt is aan te nemen dat er in de komende periode binnen de EU een andere wind waait.
- Als slagzin voor de EU-verkiezingen zou ik, in diverse variaties, gebruiken: ‘kan de EU een stap terug zetten?’ of kan de EU ook stappen terug zetten? Probleem ‘tot nu toe is namelijk dat de EU altijd voor de vlucht vooruit kiest. Een EU die toegeeft dat ze te ver is doorgeschoten dient stappen terug te kunnen zetten. Door te betwijfelen dat de EU stappen terug kan zetten, betwijfel je eigenlijk dat de EU redelijk is. Dat is een krachtige stelling.
Thierry, hopelijk kun je iets met bovenstaande adviezen. Ik wens je succes toe met je aanstaande debat met Rutte. Laat in ieder geval de kiezer de winnaar zijn.
Vriendelijke groet,
Paul Hekkens
Maastricht
