Is racistisch zijn een ‘blanke’ of een universeel menselijke eigenschap?
Antwoord: het is een universeel menselijke eigenschap. Bruut-bot gezegd, eigenlijk is iedereen een racist (m/v). Voor zover van toepassing. Wat wellicht nadere onderbouwing behoeft.
We hebben het qua racistisch zijn in de volksmond over alles van zeer latent tot Ku Klux Klan proporties, of erger. Afgaande op de relevante wetenschap* is de neiging tot het hebben van vooroordelen, het wantrouwen van het vreemde, met in het verlengde hiervan de neiging tot discrimineren, een universeel menselijke eigenschap. Deels zelfs een kwestie van ‘hardware’. Met het hebben van ‘van de groep’ afwijkende uiterlijke kenmerken, zoals een andere huidskleur, komt racisme in beeld.
Of misschien ook niet. Afgaande op Wiki is het begrip ras niet meer wat het geweest is.
Waar vrij recent is bijgekomen dat zo’n beetje iedereen buiten sub-Sahara Afrika Neanderthaalse en-of Denisovan genkliekjes blijkt te bezitten. Wat ironisch genoeg betekent dat zij die termen als ‘raszuiverheid’ verheerlijkend gebruiken, voor het zoeken naar de meest ‘raszuivere’ Homo Sapiens in sub-Sahara Afrika moeten zijn. Daarbuiten dienen mensen die uitgescholden worden voor ‘Neanderthaler’ instemmend te knikken.
Als het begrip ras vaag is geworden, geldt dit eveneens voor het begrip racisme. Wat mensen niet belet om het feilloos te herkennen. Niet zelden om het verwijtend op een persoon of groep te plakken. In nette juridische kringen is zelfs nieuwe rassenleer bedacht om een beschuldiging van racisme hard te maken. Hoewel, nieuw? In zijn boek ‘The River War‘ (1899) gebruikt Winston Churchill de term ‘race’ ook nogal nationalistisch. Hij doet eveneens aan tribale uitwisseling.
The Dinkas and Shillooks had on the first arrival of the French made submission, and had supplied them with provisions. They knew that white men were said to be coming, and they did not realise that there were different races among the whites. Marchand was regarded as the advance guard of the Sirdar’s army. But when the negroes gradually perceived that these bands of white men were at enmity with each other—were, in fact, of rival tribes—they immediately transferred their allegiance to the stronger force, and, although their dread of the Egyptian flag was at first very marked, boycotted the French entirely.
Met tribale verschillen wordt het racisme-aspect aanvullend lastiger te definiëren. Reden voor worsteling op de ‘talk‘ pagina van Wiki-EN ‘Racism in Africa’.
Hoewel huidskleur beeldbepalend is geworden in de discriminatiediscussie, inmiddels tradioneel verhard oplaaiend tegen Sinterklaas, is een andere huidskleur bezitten niet wezenlijk van zwaarder uitscheldkaliber dan opvallend blond- of roodharig zijn. Of opvallend lang, kort, dik of dun. Flaporen? Iets zeldzamer, zoals in mijn geval, ook het bezit van een korte, permanent stijve nek (‘blokwervels‘) was ruim voldoende afwijking om op school mee getreiterd te zijn geweest.
Ook wanneer het ver voorbij ‘humor’, plagen of sarren gaat, is een van ‘de groep’ afwijkende huidskleur niet ‘exclusief’ levensbedreigend. Een van de groep afwijkend postuur bezitten kan eveneens je dood betekenen 1, 2). Beeld- en vooroordeel bepalende uiterlijke kenmerken kunnen daarnaast visueel waargenomen worden in bijvoorbeeld haar- en klederdracht of lichaamsversierselen. Een andere spraak of tongval hebben kan je ‘tribale’ achtergrond ook verraden. Met bijpassende vooroordelen, grappen en grollen, of erger.
Culturele en religieuze verschillen – of overeenkomsten- kunnen in dit inmiddels vage racismeverhaal versterkende of verzwakkende invloeden hebben. Sterker nog *open deur waarschuwing*, culturele en religieuze verschillen hebben geen racisme nodig om ‘zelfstandig’ dodelijk te zijn.
Gezien de werking van de mechanismen zal een minderheid binnen een groep meer discriminatie ondervinden of ervaren (perceptie) dan de meerderheid. Dus ja, in een overwegend blanke maatschappij zal niet-blank proportioneel vaker discriminatie ervaren. Niet omdat blanken racistischer zijn, maar omdat ze de meerderheid vormen.
Precies hetzelfde gaat op voor alle niet aan huidskleur gerelateerde redenen voor discriminatie. Dus een van de meerderheidscultuur afwijkende minderhedencultuur zal proportioneel vaker discriminatie ervaren. Zeker bij wrijvende verschillen.
Wat opgaat voor ‘blanken’, of Nederland, of Europa, gaat voor iedereen en overal op (ter illustratie: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7). Het maakt dat zij die een ‘bonte’ multiculturele maatschappij nastreven, en politiek-bestuurlijk doorvoeren, zelf het zaad voor discriminatie, haat en racisme planten. Omdat ze blind zijn en blijven voor de beschreven minder prettige, maar universeel menselijke eigenschappen.
Een aantal van de zich met relevante materie bezighoudende takken van wetenschap staan nog in de kinderschoenen (o.a. psychologie), en-of zijn onvoldoende exact (sociologie). Wat het vaststellen van feiten lastig maakt. Of- en in hoeverre onze discriminerende en racistische eigenschappen een kwestie van nature of nurture zijn, is geen definitief antwoord op. Er is geen ’97 procent’ wetenschappelijke consenus voor een ‘winnaar’.
Wat bruut-bot gezegd betekent dat je ‘brede’ racistische inborst er niet opvoedkundig uitgeluld kan worden. Wat mogelijk wél helpt is als iederéén zeer inclusief van alle rassen, seksen, culturen, geloven, groot of klein, dik of dun, met en zonder korte stijve nekken hand in hand met elkaar een grote liefdeskring vormen en lachend zingen “Wij zijn allemaal racisten”.
* Ref:
https://home.ubalt.edu/tmitch/612/is%20your%20baby%20racist.htm – ‘Vittrup’ study
https://www.psychologytoday.com/blog/philosophy-dispatches/201209/the-roots-racism
https://www.sciencedaily.com/releases/2005/05/050525105357.htm –Prejudice Is Hard-wired Into The Human Brain, Says ASU Study
https://www.mitpressjournals.org/doi/pdf/10.1162/jocn_a_01056 –Anterior Temporal Lobe Tracks the Formation of Prejudice
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3864590/ – The neuroscience of race
Meer samengevat, met aanvullende links >
https://en.wikipedia.org/wiki/Neuroscience_and_race
Ook het ‘buitenlanders oprotten’ is universeel >
https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/lebanon-racism-problem-171019075823036.html
https://www.opendemocracy.net/north-africa-west-asia/dogus-simsek/antisyrian-racism-in-turkey
https://www.trouw.nl/home/-als-ze-hier-komen-maak-ik-ze-dood-~aea4a1f4/
-hieruit,
“In 1996 liep een ruzie tussen Marokkanen, Turken en Molukkers in Leerdam al flink uit de hand. Dat kan nu weer gebeuren, zeggen drie Molukse jongens, die op de Wilgstraat patrouille lopen. ,,Ik ben bereid heel ver te gaan om mijn wijk te verdedigen”, zegt de leider. ,,Praten hoeft voor ons niet meer zo, dat heeft geen zin.” De jongste van de drie zegt met een strak gezicht: ,,Als ze hier komen, maak ik ze dood. Gewoon doodmaken, dat volk.” Niemand wil met zijn naam in de krant.”
