Jelle van Baardewijk in gesprek met journalist en macro-econoom Thomas Bollen. Over het huidige beleid: “Het vergroot eigenlijk alle problemen die we hebben, we schuiven het voor ons uit.”
Voor zijn werk als journalist was Bollen in het bedrijfsleven werkzaam als analist en consultant. Daar viel hem op: “Of iets gebeurt of niet is niet zozeer op data of een analyse gebaseerd. 90% bestaat uit politiek, menselijke gedrag, lobbyen en de verhoudingen binnen de organisatie.” Hij ziet eenzelfde dynamiek breder in de samenleving, bijvoorbeeld nu bij de bestrijding van de pandemie. “Het OMT wordt opgetuigd. Dat zijn wetenschappers, maar die gaan ook een politieke functie vervullen.” Dat lijkt neutraal, maar feiten kun je op verschillende manieren interpreteren, en daarin zit het politieke.
Bollen maakt de vergelijking met het beleid van de ECB vanaf de eurocrisis in 2012. Dat is bestreden met het creëren van meer schulden, quantitative easing, waarbij de centrale bank schuldbewijzen overneemt. Dat zou leningen en investeringen van banken moeten stimuleren, “maar dit mechanisme kun je theoretisch allerlei gaten in schieten”. In de praktijk komt er weinig in de reële economie terecht en leidt het tot een groei van de financiële economie. Bollen: “Dat is wat je juist niet wil, want dan krijg je bubbelvorming. Daar profiteren de mensen die aandelen en huizen bezitten van, dus de vermogenden.” Het is bovendien niet de doelstelling van de ECB. Dat wijst tevens op een groot democratisch tekort.
Zo maakt Bollen een vergelijking tussen het coronabeleid en het monetaire beleid. Beiden hebben te weinig oog voor de neveneffecten, zoals bijvoorbeeld financiële bubbels (ECB), en de schadelijke effecten van schoolsluiting (op advies van OMT). Maar dat is niet het enige. “Waar het afleidt is de kernoorzaak, de crisis waar je eigenlijk mee te maken hebt.” In het geval van het monetaire beleid is de kwetsbaarheid van het systeem niet aangepakt. Er wordt steeds gelijmd, maar “je kan niet meer van een vrije markt spreken”. En op het gebied van coronabeleid doen we niets aan de structurele gevaren van virussen en de weerbaarheid van mensen. “Het vergroot eigenlijk alle problemen die we hadden. We schuiven het voor ons uit.”
Bekijk hier het WRR-rapport waar Bollen aan refereert: https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2019/01/17/geld-en-schuld—de-publieke-rol-van-banken
1:43 Introductie
5:03 Over de pandemie en de rol van wetenschap daarbinnen
12:50 Jarenlang hebben we bezuinigd, nu investeren we in de economie. Hoe kan dat, die omslag?
16:49 Het overnemen van schuldpapieren van de ECB zijn toch trickle-down effecten naar de portemonnees van mensen?
22:25 Kun je kort het neoklassieke denken schetsen? Is dat hetzelfde als het neoliberalisme?
25:23 Je maakt een vergelijking tussen hoe we nu corona aanpakken en in 2012 de financiële crisis?
37:00 “Je kan niet meer van een vrije markt spreken”
42:13 Hoe kijk jij aan tegen het wegschrijven van de schuld op de balans van de centrale bank?
47:49 Recapitulerend: een paar lijnen van het gesprek bij elkaar brengend
55:00 Ten slotte: welke parallellen zie je nu tussen het coronabeleid en het ECB beleid vanaf 2012?
