Het neerslagtekort komt bijna dagelijks in het nieuws in relatie tot de extreme droogte waar we mee te maken hebben. Dat dit neerslagtekort niet alles zegt over de droogte blijkt uit een vergelijking met 2018. Het neerslagtekort was dat jaar in augustus vergelijkbaar met nu (290 mm), maar de droogte-situatie is niet hetzelfde.
Het belangrijkste verschil tussen 2018 en 2022 is hoe groen het landschap eruitziet. In 2018 was een groot deel van het Nederlandse landschap in augustus geel gekleurd. Dit jaar is dit regionaal ook het geval, zeker in Zeeland, Zuid-Limburg, Gelderland en Twente. Maar er zijn ook nog vrij groene gebieden te ontdekken. Dit verschil wordt veroorzaakt door een andere opbouw van het neerslagtekort. Dit jaar wordt de droogte vaker onderbroken door wat regen dan in 2018. Hier profiteert vooral het gras van dat ondiep wortelt.
De grondwaterstanden veren niet of nauwelijks op van het beetje regen dat valt. Alleen daar waar lokaal zeer veel regen in korte tijd viel is soms een lichte stijging te zien. Terwijl het gras op de plaatsen waar het vorige week goed geregend heeft weer groen kleurt, verliezen steeds meer bomen hun bladeren. Dit komt omdat ze afhankelijk zijn van het grondwater.
In 2018 waren de rivierwaterstanden in augustus niet zo slecht als dit jaar. Deze zomer is er erg weinig smeltwater voor handen en ook in het stroomgebied van de Rijn valt zeer weinig regen. Afgelopen week bereikte de Rijn al een recordlage waterstand, nipt lager dan in oktober 2018. Dat de waterstand nu al een laagterecord bereikt is zorgwekkend. Gemiddeld bereikt de Rijn pas in oktober haar laagste stand. Dit komt omdat de aanvoer van smeltwater dan stopt en het natte seizoen in de bergen meestal nog moet beginnen.
Tot slot speelt droogte van jaar op jaar ook een rol. In vijf van de afgelopen zes jaar kwam het tot periodes van (extreme) droogte. Alleen in 2021 was van droogte geen sprake. Wanneer droge jaren elkaar opvolgen krijgt de natuur het zwaarder te verduren en ontbreekt het aan hersteltijd.
Aan de droogte van dit jaar gingen een nat jaar vooraf. Hierdoor begonnen we nog met goede grondwaterstanden en redelijke rivierstanden aan de lente. Ook hebben de bomen zich in het groeizame 2021 wat kunnen herstellen. Wanneer droge zomers vaker voor gaan komen dan natte zomers zal de natuur in ons land hierdoor zichtbaar veranderen.
Jaco van Wezel
Hoofdredacteur, Weeronline.
